2010 Yılının İlk 9 Ayında Yabancıların Türkiye'deki Doğrudan Yatırımları Geçen Yılın Aynı Dönemine Göre Yüzde 33.5 Azalışla 3 Milyar 284 Milyon Dolara Gerilerken

Türkiye 2010 yılının Ocak-Eylül döneminde, doğrudan yatırım için 3 milyar 284 milyon Dolar düzeyinde yabancı sermaye çekerken, 1 milyar 279 milyon dolarlık yerli sermayeyi yurtdışına doğrudan yatırım için gönderdi. Yılın ilk 9 ayında Avrupa ülkelerine doğrudan yatırım için giden yerli sermaye yüzde 15.7 azalışla 836 milyon dolara gerilerken, Körfez ülkelerine giden doğrudan yatırım için giden Türk sermayesi yüzde 177'lik artışla 130 milyon doları buldu.

Merkez Bankası'nın Eylül ayı Ödemeler Dengesi geçici verilerine göre yılın ilk 9 ayında Türkiye'ye giriş yapan doğrudan sermaye yatırımları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33.5 azalarak 4 milyar 920 milyon dolardan 3 milyar 284 milyon dolara geriledi. Bu dönemde Türkiye'den yurtdışına giden doğrudan sermaye yatırımları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.4 azalmasına karşın 1 milyar 279 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşti. Böylece yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçindeki doğrudan yatırımları çerçevesinde 9 ayda giriş yapan kaynağın 5'te 2'si büyüklüğünde yerli sermaye, yurtdışına doğrudan yatırım için gitti. 2002 yılından bu yana doğrudan yatırım için Türkiye'ye giriş yapan yabancı sermaye 72 milyar 183 milyon Dolar olurken, bu dönemde yurtdışına yatırım için giden yerli sermaye 12 milyar 492 milyon dolara ulaştı.

YERLİ SERMAYE GÖÇÜ HİZMETLER SEKTÖRÜNDE YOĞUNLAŞTI-

2010 yılının Ocak-Eylül döneminde yurtdışına doğrudan yatırım için giden 1.3 milyar dolarlık yerli sermayenin 703 milyon dolarlık bölümü hizmetler sektörü yatırımlarına yöneldi. Bunun 332 milyon dolarlık bölümünü Mali aracı kuruluşlar, 126 milyon dolarını inşaat, 106 milyon dolarını gayrimenkul kiralama, 56 milyon dolarını ulaştırma ve depolama sektörleri çekti. Anılan dönemde sanayi sektörü yatırımları için yurtdışına giden yerli sermaye miktarı 523 milyon dolara ulaştı. Yurtdışında yapılan sanayi yatırımları içinde en büyük payı, 314 milyon dolarla imalat sektörü yatırımları aldı. Madencilik ve taşocakçılığı için 167 milyon Dolar, elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi için 42 milyon Dolar yerli sermaye çıkışı oldu. Tarım sektörü yatırımları ise bu dönemde 3 milyon dolardan 53 milyon dolara yükseldi.

2002'DEN BU YANA YURTDIŞINDA HİZMETLER SEKTÖRÜ YATIRIMI İÇİN 6 MİLYAR DOLARLIK SERMAYE GÖÇÜ OLDU-

2002 yılı ile Eylül 2010 tarihleri arasında 12.5 milyar dolarlık Türk sermayesinin yurtdışında yaptığı yatırımlar ana sektörler itibariyle incelendiğinde 6 milyar 500 milyon dolarının sanayi yatırımlarına, 5 milyar 924 milyon dolarının ise hizmetler sektörü yatırımlarına yöneldiği belirlendi. Anılan dönemde yurt dışında 68 milyon dolarlık tarım yatırımı yapıldı.

Sanayi yatırımları alt grupları incelendiğinde en büyük payı toplam 3 milyar 691 milyon dolarlık doğrudan sermaye göçüyle imalat sanayi aldı. Madencilik ve taşocakçılığı yatırımı için bu dönemde 2 milyar 722 milyon dolarlık sermaye göç ederken, elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi alanında 87 milyon Dolar yatırım için yurtdışına gitti.

-AVRUPA'YA GİDEN YERLİ SERMAYE YÜZDE 15.7 AZALDI-

2010 yılının ilk 9 ayında krizin bu ülkelerde yarattığı tahribatın etkisiyle Avrupa ülkelerine giden yerli sermaye azalırken, Yakın ve Uzakdoğu ülkelerine, özellikle de Körfez ülkelerine yönelik sermaye göçü arttı. Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre Avrupa ülkelerine doğrudan yatırım için giden yerli sermaye yüzde 15.7 azalışla 836 milyon Dolar oldu. Bu dönemde EFTA ülkeleri 34 milyon Dolar, diğer Avrupa ülkeleri 138 milyon Dolar Türk sermayesi çekti. Hollanda'nın 515 milyon dolarlık Türk sermayesine ev sahipliği yaptığı bu dönemde Diğer Avrupa ülkeleri grubunda yer verilen Bosna Hersek'e 61 milyon Dolar yerli sermaye göç etti. 9 aylık dönemde Lüksemburg 41 milyon dolarlık, EFTA ülkesi İsviçre 34 milyon dolarlık Türk sermayesini doğrudan yatırım amacıyla ülkesine çekti.

-YAKIN VE ORTADOĞU ÜLKELERİNE SERMAYE GÖÇÜ YÜZDE 60 ARTTI-

Ocak-Eylül döneminde Afrika kıtasına yönelen doğrudan yatırım geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 37.5 artmasına karşın 33 milyon dolarla sınırlı kaldı. Bu dönemde Asya kıtasına yönelen yerli sermaye yüzde 36 oranında artışla 370 milyon dolara ulaştı. Ocak-Eylül döneminde, Yakın ve Ortadoğu ülkelerine doğrudan yatırım için yönelen Türk sermayesi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 artışla 315 milyon doları buldu.

Yakın ve Ortadoğu ülkeleri grubunda Azerbaycan, Gürcistan, Lübnan, Suriye ve Ürdün'ün de aralarında bulunduğu "Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkelerine" doğrudan yatırım için giden Türk sermayesi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artışla 179 milyon Dolar olurken, Azerbaycan 153 milyon dolarlık Türk sermayesine ev sahipliği yaptı. Azerbaycan, bu gerçekleşmeyle Hollanda'dan sonra Türkiye'den yatırım için en çok Türk sermayesini çeken ikinci ülke oldu. Anılan dönemde Körfez ülkelerine giden Türk yatırımlarında yüzde 177'lik artış yaşandı. 9 aylık dönemde doğrudan yatırım için Körfez ülkesine giden Türk sermayesi 130 milyon doları buldu. Körfez ülkelerinden Bahreyn'e 116 milyon dolarlık yerli sermaye yatırım için gitti. Böylece Bahreyn, Türkiye'nin yurtdışına en çok sermaye göçü verdiği ülkeler arasında 3'üncü sırada yerini aldı.

-AZERBAYCAN'A 8.5 YILI AŞKIN DÖNEMDE 2.6 MİLYAR Dolar TÜRK SERMAYESİ GÖÇ ETTİ-

2002 yılından Eylül 2010'a kadar olan dönemde doğrudan yatırım olarak yurtdışına yönelen 12.5 milyar dolarlık yerli sermayenin 7 milyar 652 milyon dolarlık bölümü Avrupa ülkelerine, 391 milyon doları Afrika ülkelerine, 949 milyon doları Amerika ülkelerine, 3 milyar 457 milyon doları Asya ülkelerine gitti. Bu dönemde 2 milyar 586 milyon dolarlık Türk sermayesini doğrudan yatırım olarak çeken Azerbaycan ilk sırada yer alırken, onu 2 milyar 434 milyon dolarlık doğrudan yatırımla Hollanda, 1 milyar 77 milyon dolarla Malta, 1 milyar 44 milyon dolarla Almanya izledi. Yakın ve Ortadoğu ülkeleri 2002 yılından bu yana 3 milyar 107 milyon dolarlık Türk sermayesini doğrudan yatırım olarak çekti.

Yıllar itibariyle sermaye göçü (Milyon dolar)

2002 251

2003 486

2004 815

2005 1.065

2006 1.677

2007 2.275

2008 2.604

2009 2.040

2010* 1.279

2002-2010(**) 12.492

2010 yılı Ocak-Eylül dönemi

2002 yılı başından 2010 yılı Eylül itibariyle açıklanan veri dönemini kapsıyor