İki bin yıl önce İzmir'de yani Smyrna'da Agora'nın duvarlarına yazılmıştı bu itiraf. Antik çağlardan günümüze yollanan bu mesaj, o kadar güçlüydü ki günümüze kadar ulaşabildi. Ulaşmakla kalmadı bu coğrafyada doğup büyüyen hoşgörü timsali binlerce mesajı da beraberinde getirdi. Smyrna'da doğan bu sevgi, tam 1500'e yakın grafiti ve her geçen gün sayıları gittikçe artan kültür mirasını günümüze ulaştırdı.
Smyrna delikanlıları, günlük hayata dair ne varsa, duygu ve düşüncülerini grafitilerle duvarlara işlemişti. Ticaret gemisi çizimleri, gladyatörlerin kavga sahneleri, tiyatro gösterisi yapan komedyen tiplemeleri, spor ve sağlık konuları gibi çok çeşitli grafitiler, batıl inançlar Agora Antik Kentinde günümüze kadar gelebilmeyi başarmıştı. Özellikle göz sağlığı konusunda Agora'daki sulardan şifa bulanların yazdığı bir grafitide "Gözlerimi tanrılar iyileştirdi, bu nedenle tanrılara kandil adadım" yazısı yer alıyor. Ancak Smyrna'nın delikanlıları sevdikleri kızın adını doğrudan duvara yazamadıkları için şifreli yazma tekniği kullanmışlardı. Her harf karşılığına bir sayı getirerek '1308'i seviyorum' gibi yazıların cevabını kendilerine saklamışlardır. İlginç olan yazılardan bir tanesi ise; "Leontis adlı birisi eşini aldatanı buldu ve öldürdü"
Bu tür durumlar insanoğlunun tarihin hangi döneminde yaşamış olursa olsun yazmaya veya çizmeye karşı yaşadığı dışavurumun bir göstergesi olarak düşünülebilir. Kaydetme, iz bırakma, topluma sunma gibi isteklerin belki de en kolay ulaşılabildiği yerlerden birisi olan duvarlar, bu düşüncelere ev sahipliği yapmışlardır.
Agora'da bulunan grafitiler arasında yer alan bazı duvar yazıları İzmir'in Antik dönemde de 'hoşgörü kenti' olduğunu doğrular nitelikte. Smyrnalılar için yazılan "Asya'nın birincisine (selam olsun)", yazılarının yanı sıra "Asya'nın birincisi Sardes'e (selam olsun), Asya'nın birincisi Ephesos'a (selam olsun) ya da "Asya'nın birincisi Tralles'e (selam olsun)" gibi karşı mahalle çocuklarının yazdığı yazılara Smyrnalılar tarafından engel olunmadığı ve bu yazıların 2 bin yıldır duvarda kaldığı gerçeğini de gözler önüne koymaktadır. Ayrıca duvarlarda çeşitli oyunlar ve bilmeceler, yukarıdan aşağı, soldan sağa okunduğunda aynı olan kelimelerle hazırlanmış bilmeceler ve cevabını içinde barındıran sorularda yer alıyor.
İzmir Agorası, Helenistik dönemde inşa edilmiş bir eserdir. Grekçe bir kelime olan Agora, "toplanılan yer, kent meydanı, çarşı, pazar yeri" gibi anlamlara gelmektedir. Agoraların ticari, siyasi ve dini fonksiyonlarının yanı sıra, birçok sosyal olayların geçtiği veya gerçekleştiği kentin odak noktası olarak bilinmektedir. Büyük kentlerde iki adet agora yer alır, biri devlet işlerinin görüldüğü devlet agorası diğeri ise ticari faaliyetlerin daha yoğun yaşandığı ticaret agorasıdır.
Dünyanın en zengin Yunanca duvar yazı koleksiyonunu bünyesinde barındıran İzmir Agorasında bulunan bu grafitiler ziyaretçilerini kentin belleğinde bir gezintiye çıkartıyor.
Sizde bu gezintiye katılmak için tıklayınız...