Dünyanın “kent merkezindeki en büyük antik agorası” olarak bilinen İzmir Agorası’ndaki kamulaştırmalar Büyükşehir Belediyesi tarafından sürdürülürken, yıkılan binaların altından her geçen gün yeni bir buluntu ortaya çıkıyor. En son tespit edilen yeni su kanalları, Agora’nın sürprizlerine bir yenisini daha ekledi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin tarihi İzmir Agorası’nda sürdürdüğü çalışmalarda yıkımlar ara vermeden devam ederken, yıkılan evlerin altından çıkarılan tarihi buluntular şaşırtmaya devam ediyor. Büyükşehir Belediyesi’nin “Arkeoloji ve Tarih Parkı” olarak düzenlemeye hazırlandığı Agora ve çevresinde Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından devam ettirilen çalışmalarda elde edilen arkeolojik bulgular, İzmir için büyük önem taşıyor.

Agora kazılarında en son ortaya çıkarılan su kanalları, kentin o dönemi için büyük önem taşıyor. Mevcut zeminden yaklaşık 5 metre aşağıda yapılan kazılarda elde edilen su kanalları, tarihi Agora’da bundan sonra ortaya çıkabilecek muhtemel buluntular konusunda da uzmanlara fikir veriyor. Agora’da daha önceki kazılarda kent meclisi, mozaiklerden oluşan salon, tarihi Roma Hamamı ve grafitiler ortaya çıkarılmıştı.

Su kanallarında derin inceleme
Agora Kazı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Akın Ersoy, alanda daha önce bir kısmı ortaya çıkarılan tarihi Roma Hamamı göz önüne alındığında, bulunan kanalların antik hamamın “gymnasium”una su verme olasılığı da olduğuna dikkat çekti. Yrd. Doç. Dr. Ersoy, yapılacak çalışmalarla su kanallarının latrina (umumi tuvalet) için mi, çeşme için mi ya da “gymnasium için mi kullanıldığını ortaya çıkarabileceklerini ifade etti. Kanal yapısı hakkında bilgi veren Akın Ersoy şöyle konuştu: “Geçen sene burada antik bir Roma hamamını tespit etmiştik. Bu sene yine daha önce tespit ettiğimiz mozaikli bir yapı vardı. Bu mozaikli yapının boyutlarını öğrenmek için yılbaşından beri kazı çalışmasını sürdürüyoruz. Zemin seviyesinden itibaren aşağıya doğru yaklaşık 5 metrelik bir alan kazdık. Ve bu çerçevede yeni ipuçları bulduk. Bunlardan en önemlisi, daha önce tespit ettiğimiz mozaikli yapının altında bulunan kanallar. Bu bizim için heyecan vericiydi. Hiç beklemediğimiz bir buluntuydu. Şimdi aynı kanalın 2 parçası üzerinde kazı çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu kanalların “Roma Hamamı’nın gymnasiumu”na mı su servisi yaptığı yoksa mozaikli yapının altında yer alan bir çeşme buluntusuna mı su taşıdığını henüz bilemiyoruz. Şimdi kanalın 2 parçası üzerinde çalışmaları sürdürüyoruz.”

Yeni bulgular heyecanla bekleniyor
Kazı sonucu ortaya çıkan bulguların öneminin İzmir için çok büyük olduğunun bilgisini veren Akın Ersoy şöyle devam etti: “Çalışmalarda hamam buluntusunun da olmasından dolayı latrina denilen bir tuvalet yapısı bekliyoruz. Çünkü çalıştığımız yerde çok su var ve o dönemde pis suyun akıtıldığını biliyoruz. Yine Agora’ya ilişkin bir tapınak beklentimiz var. Gelecek günler bize bunların durumu hakkında net bilgi verecek. Ayrıca son kazılarda mozaikli yapının temel duvarları bulundu. Bunlar yaklaşık 5 metre yükseklikte ve bu duvarların bir sokağa çıkması gerekiyor. Sokağın kodunun 8 – 9 metrelerde olduğunu tahmin ediyoruz. Kazılar devam ettikçe bir süre sonra bu sokağa ulaşmamız gerekiyor. Ama arkeoloji bilinmezliklerle ve sürprizlerle dolu. Yıl sonuna kadar ara vermeden çalışmalarımızı sürdüreceğiz”.

Kazıların en büyük destekçisi Büyükşehir
İzmir Büyükşehir Belediyesi, ilk kamulaştırmalarına 1997 yılında başlanan, ilk yıkımı ise 2005 yılında gerçekleştirilen tarihi alanda, “Agora ve Çevresi Koruma, Geliştirme ve Yaşatma Projesi” çerçevesinde bugüne kadar 26 milyon 808 bin 987 liralık kamulaştırma bedeli ödedi. Toplam 21 bin 987 metrekarelik alandan 18 bin 337 metrekaresini kamulaştırarak tapusunu alan Büyükşehir Belediyesi, geri kalan bölümleri kamulaştırmak için de çalışmalarını sürdürüyor.