Tire mutfağı denince öncelikle zeytinyağı akla gelir. Sonra da çeşit çeşit otlar... Tire, Kaystros (Küçük Menderes) ırmağının binlerce yıldır suladığı verimli ovası ve sırtını yasladığı Aydın Dağları ile bir ot cennetidir adeta. Hemen hemen her köyde aynı otun değişik adlarıyla karşılaşmak mümkündür.
Sarmaşık, tilkicek, ebegümeci, iğnelik, şıngıldak, ısırgan, cibez, turp otu, kenger, şevketi bostan, helvacık, ballık, radika, labada, urgancık, tiksincik, kapurcuk, arapsaçı, sinir otu, hindiba, hardal, sirken, it üzümü, gaymecik, pazı, eşek helvası, melengeç, zil can, semizotu, tere, dereotu, gerdeme ve daha niceleri Tirelinin tükettiği otlar arasında yer alır.
Tireliler bu otların karışımından zeytinyağı ve salça kullanarak kavurmalar yapar. Karışık ot kavurması emek isteyen bir iştir. Bu otlar, yol kenarlarından olmamak koşulu ile toplanır, yıkanır, soğan, pırasa ve salça ile birlikte zeytinyağında kavrulur. Tireli, ayrıca otların bazılarını haşlayıp çiğden zeytinyağı, limon, sarımsak ve tuz karıştırıp tüketir. Bunlardan biride turp otudur. Tireliler, turp otunu özellikle kışları haşlayıp üzerine zeytinyağı, ekşi ve tuz dökerler. Tire'de turp otunu kavuran aileler de vardır ama genellikle haşlaması ile anılır. Turp otu gibi haşlanıp sosla yenen lahana cücüğü, karnabahar çiçeği, radika, pancar sayılabilir.
Şevketi bostan, ilkbahar başında kuzu eti, nohut ve kengerin yakın akrabası olan bu bitkinin kökü ile yapılan leziz bir yemektir. Şevketi bostanın kökü topraktan çıkarılıp kabuğu soyularak doğranır. İçine zeytinyağı, soğan ve salça ilavesi ile pişirilir.
Nisan aylarında melengeç (çitlenbik) ağacının taze filizleri kırılır, haşlandıktan sonra zeytinyağı, ekşi ve sarımsak dövülüp karıştırılarak tüketilir. Eskiden çitlenbik ağacının meyveleri hem çiğ hem de kavrulup yenirdi. Keza taze sürgünler çiğ olarak da tüketilebilir. Melengeç; yeme esnasında ağızda hoş bir ferahlık bırakır. Hele üzerine içilen bir bardak su sanki şerbet tadındadır.
Tire'de salata, sanki yardımcı bir yemektir. Tireli, salatasız yemeğe oturmaz. İçine koyduğu sebze çeşidinde de oldukça özgürdür. Ekşi için salatada koruk ekşisi, karadut ve limon kullanılır. Salatanın içine konulan sebze ve meyvelerin bazıları şunlardır: marul, roka, tere, dereotu, yeşil soğan domates, kırmızı lahana, havuç, salatalık, pırasa, beyaz lahana, yeşil elma, ayva, asma filizi… Salatanın vazgeçilmezi zeytinyağıdır. Baharda, akasya ya da erguvan çiçekleri de salataya konur.
Yörede Okma diye bilinen ve domatesin, kuru soğanın iri iri doğrandığı, çökelek, zeytinyağı konarak zenginleştirilen bu salata gibi yemek, kısa zamanda yapılışı ve taze tüketilmesi ile Tire mutfağının bir diğer vazgeçilmezidir. Okma, tam bir yaz yiyeceğidir. Tire'nin eskileri Okma'ya konulacak domatesin elde ovularak suyunun çıkarıldığını, çökeleğin de kaşıkla ezilmesi gerektiğini söylemektedirler. Bu karışıma zeytinyağı, kuru soğan, nane, kekik, limon suyu, maydanoz, salatalık ve tuz ilavesiyle, banılarak yenilecek bir yemek karşımıza çıkmaktadır. Tire'de bu yemeğe gariban pilavı da denmektedir.
Belli başlı Tire yemekleri arasında “Sura, Kapama, Gıylangı, Mustafa Çorbası, Heybeli Çorba, Posalı Kavurma, Kolböreği, Arnavutciğeri, Gazel Aşı, Keppat Reçeli” sayılabilir.
İncir, zeytin, kestane, nar, ceviz, kiraz, karadut gibi tarım ürünleri kalitesi ile Tire tarım ürünlerinin en tanınmışları arasında yer almaktadır.
İzmir / TİRE
- Tüm İlçeler
- ,
- BERGAMA
- ,
- BORNOVA
- ,
- ÇEŞME
- ,
- DİKİLİ
- ,
- FOÇA
- ,
- GÜZELBAHÇE
- ,
- KARABURUN
- ,
- KARŞIYAKA
- ,
- KONAK
- ,
- MENDERES
- ,
- SEFERİHİSAR
- ,
- TİRE